ဝဥၥနာတရား(၃၇)ပါး

(၁) ခ်စ္ခင္ ႏွစ္သက္ျခင္း၊ တပ္မက္ စြဲလမ္းျခင္းဆိုတဲ့ “ရာဂ”က “ေမတၱာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ သံေယာဇဥ္နဲ႔ခ်စ္တာကို ေမတၱာနဲ႔ ခ်စ္တယ္လို႔ ထင္တာမ်ဳိး၊ တဏွာနဲ႔ ပြတ္သပ္ ပိုက္ေထြးတာကို ေမတၱာနဲ႔ ၾကင္နာယုယတယ္လို႔ ထင္တာ မ်ဳိးေပါ့။
(၂) စိတ္ပူျခင္း စိုးရိမ္ျခင္း ဝမ္းနည္း ပူေဆြးျခင္း ဆိုတဲ့ “ေသာက” က ကရုဏာေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခ်စ္ရတဲ့သူေတြ ဆင္းရဲ ဒုကၡေရာက္ေနတာကို ၾကည့္ျပီး စိတ္မခ်မ္းမသာ
ျဖစ္ေနတာကို သနားတတ္တယ္၊ စာနာတတ္တယ္လို႔
ထင္ေနတာမ်ဳိးေပါ့။
(၃) ေပ်ာ္ရႊင္ ျမဴးထူးျခင္းဆိုတဲ့ “ပဟာသ”က မုဒိတာ ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကိုလွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။သူတစ္ပါးရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ တစ္ခုခုကို အေၾကာင္းျပဳျပီး အူျမဴးခုန္ေပါက္ေနတာ၊ ရယ္ေမာဟစ္ေနတာ၊ေပ်ာ္ပြဲႏႊဲျပီး ကဲေနတာ၊ အေပ်ာ္ၾကဴးျပီး မူးေနတာကို
သူတစ္ပါးရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ႏွစ္သက္ ဝမ္းေျမာက္ တတ္တယ္၊ မုဒိတာ ပြားတတ္တယ္လို႔ ထင္ေနတာ မ်ဳိးေပါ့။
(၄) ကုသိုလ္အလုပ္ အားထုတ္မႈ မျပဳေတာ့ျခင္းဆိုတဲ့ “နိကၡိတၱဓုရ” က ဥေပကၡာေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ ကုသိုလ္ကိစၥ ေၾကာင့္ျက မစိုက္ခ်င္ေတာ့တာ၊ တာဝန္ယူခ်င္စိတ္ မရိွေတာ့တာကို “ကံအတိုင္းပဲ၊ မတတ္နိဳင္ဘူး” လို႔ ကံကိုလႊဲခ်ျပီး
အပ်င္းထူေနတာမ်ဳိးေပါ့။
(၅) စိတ္ပူေလာင္ျခင္း စိတ္ဆင္းရဲျခင္းဆိုတဲ့ “စိတၱသႏၲာပ” က သံေဝဂေယာင္ ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ ရတာမလို၊ လိုတာမရလို႔၊အလုပ္အကိုင္ အဆင္မေျပလို႔၊ စိတ္ညစ္စရာ ျပႆနာ ေတြနဲ႔ၾကံဳေတြ႕ရလို႔ စိတ္ပူေလာင္ေနတာ၊ စိတ္ဆင္းရဲ ေနတာ၊ ေလာကၾကီးအေပၚ မေက်မနပ္ျဖစ္ေနတာကို
ဘဝၾကီးကို ျငီးေငြ႕ေနျပီ၊ သံသရာၾကီးကို ထိတ္လန္႔ ေနျပီလို႔ထင္ေနတာမ်ဳိးေပါ့။
(၆) သူတစ္ပါးအေပၚ မယံုမၾကည္ ျဖစ္ေနျခင္းဆိုတဲ့
“အသဒၶိယ”က ပညာလို႔ေခၚတဲ့ ဝီမံသေယာင္ေဆာင္ျပီး
စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ ဟိုလူ႔မယံု ဒီလူမယံု
ဟိုဟာမယံု ဒီဟာမယံုနဲ႔ ေနရာတကာ ယံုမွား သံသယ ျဖစ္ေနတာ သဒၶါတရား ေခါင္းပါးေနတာကိုပဲ စူးစမ္း ဆင္ျခင္တတ္တယ္၊ ဝိဘဇၨဉာဏ္ရိွတယ္လို႔ အသား လြတ္ၾကီးအထင္ၾကီး ေနတာမ်ဳိးေပါ့။
(၇) ပုဂၢိဳလ္ေရး ေဝဖန္ပုတ္ခတ္ျခင္းဆိုတဲ့ “ပုဂၢလဂရ ဟိတာ” က မေကာင္းမႈကို ကဲ့ရဲ႕ျခင္းဆိုတဲ့ “ပါပဂရ ဟိတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ ေကာင္းေစခ်င္လို႔ ေျပာတာပါ၊ သာသနာ မ်က္ႏွာကိုၾကည့္ျပီး သာသနာစိတ္နဲ႔ေရးတာပါလို႔ အသံေကာင္း ဟစ္ေပမယ့္ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဆရာၾကီး လုပ္လိုစိတ္ မနာလိုစိတ္ နာက်ည္း စိတ္ေတြနဲ႔ အျပစ္မရိွ အျပစ္ရွာျပီး ပုဂၢိဳလ္ေရး
ဂုဏ္သိကၡာ ထိခိုက္ေအာင္ ျပစ္တင္ေဝဖန္ ကဲ့ရဲ႕ရႈတ္ခ်
ပုတ္ခတ္ ေစာ္ကားတာမ်ဳိးေပါ့။
(၈) စကားၾကမ္း စကားရိုင္း ေျပာဆိုျခင္းဆိုတဲ့ “ဖရုသဝါစာ” က အျပစ္ကို ႏိွပ္ကြပ္ျပီး ဆံုးမျခင္းဆိုတဲ့ “နိဂၢယွဝါဒိတာ”ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ အျပစ္ရိွသူကို ႏွိမ္ခ်ျပီး ရိုင္းရိုင္းစိုင္းစိုင္း
ၾကမ္းၾကမ္း တမ္းတမ္း မာမာေၾကာေၾကာ ေျပာဆို တာကိုပဲ ေကာင္းေစခ်င္လို႔ ဆံုးမတာ မခံခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေအာင္လို႔ ႏိႈးဆြတာလို႔ လွည့္စားတာမ်ဳိးေပါ့။
(၉) ဒကာ ဒကာမေတြအေပၚ ေအာက္က်ဳိ႕ ေျပာဆိုျခင္းဆိုတဲ့ စာဋဳကမ်တာ က ခ်စ္ဖြယ္ စကား ေျပာဆိုျခင္းဆိုတဲ့ ပီယဝါဒိတာ ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ လာဘ္လာဘကို ငဲ့ျပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႏိွမ့္ႏိွမ့္ခ်ခ်နဲ႔ ခ, ယ ဆက္ဆံတာ ကိုပဲ ဒကာ ဒကာမေတြအေပၚ စကားေျပာခ်ဳိသာတယ္ သေဘာ ေကာင္းတယ္လို႔ ထင္ေနတာမ်ဳိးေပါ့။
(၁၀) မိမိပိုင္ ပစၥည္းဥစၥာေတြကို သူတစ္ပါးနဲ႔ခြဲေဝ မသံုးစြဲျခင္း ဆိုတဲ့ “အသံဝိဘာဂ သီလတာ”က အသက္ ေမြးစင္ၾကယ္ျခင္းဆိုတဲ့ “အာဇီဝပါရိသုဒၶိ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
ကိုယ့္ပစၥည္း သူမ်ားမေပးခ်င္လို႔ ႏွေျမာတြန္႔တို ေနတာကိုပဲ သီလမစင္ၾကယ္သူကို လွဴရင္ အဆိပ္ပင္ ေရေလာင္းရာ ေရာက္မွာစိုးလို႔ လို႔ အေၾကာင္းျပတာ မ်ဳိးေပါ့။
(၁၁) မွားမွားယြင္းယြင္း အသက္ေမြးျခင္းဆိုတဲ့ “မိစာၦဇီဝ”က မိမိပိုင္ပစၥည္း ဥစၥာေတြကို သူတစ္ပါးနဲ႔ခြဲေဝ သံုးစြဲျခင္းဆိုတဲ့ “သံဝိဘာဂ သီလတာ” ေယာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ သီလ မစင္ၾကယ္ သူေတြကို ေထာက္ပံ့ေနတာကိုပဲ အလွဴအတန္း ရက္ေရာတယ္လို႔ သူတစ္ပါးထင္ျမင္ေစခ်င္တာမ်ဳိးေပါ့။
(၁၂) တရားနဲ႔အညီ မခ်ီးေျမာက္ျခင္းဆိုတဲ့ “အသဂၤဟ သီလတာ” က ဒကာ ဒကာမေတြနဲ႔ ေေရာေႏွာျခင္းဆိုတဲ့ “အသံသဂၢဝိဟာရိတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ အေျခအေန ေပးပါလွ်က္
စကား မေျပာခ်င္ တရားမေဟာခ်င္တာကိုပဲ
ဝိနည္း အထူးေလးစား သလိုလို လူသူပရိတ္သတ္နဲ႔ မေရာေႏွာခ်င္သလိုလို ဟန္ေဆာင္တာမ်ဳိးေပါ့။
(၁၃) ရဟန္းနဲ႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ လူေပါင္းေပါင္းျခင္း
“အနႏုေလာမိကဂိဟိသံသဂၢ” က ခ်ီးေျမာက္ျခင္း “သဂၤဟသီလတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကိုလွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ ရဟန္းစည္း လူ႕စည္းမထားဘဲ လူးအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသလို ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ တာကိုပဲ ဒကာ ဒကာမေတြကို ေမတၱာနဲ႔ ခ်ီးေျမွာက္ တာလို႔ အထင္ေရာက္ေနတာမ်ဳိးေပါ့ ။
(၁၄) ကုန္းေခ်ာ ကုန္းတိုက္ျခင္းဆိုတဲ့ “ပိသုဏာ ဝါစတာ” က အမွန္စကား ေျပာဆိုျခင္းဆိုတဲ့ “သစၥာဝါဒိတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ “တို႔က မွန္တာေျပာတာပဲ၊ ဘာျဖစ္လဲ” ဆိုျပီး ခ်စ္ခင္ေနသူအခ်င္းခ်င္း အခ်စ္ျပယ္သြားေအာင္
ညီညြတ္ေနသူခ်င္း အစည္းေျပသြားေအာင္ စကားကို ကိုယ္သိတိုင္း ေလွ်ာက္ေျပာတာမ်ဳိးေပါ့။
(၁၅) သူတစ္ပါး အက်ဳိးမဲ့ကို လိုလားျခင္းဆိုတဲ့ “အနတၳကာမတာ”က ကုန္းစကားမေျပာလိုျခင္းဆိုတဲ့ “အပိသုဏဝါစတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ရဲ႕
အက်ဳိးစီးပြား ပ်က္ျပားရာ ပ်က္းျပားေၾကာင္း တျခားတစ္စံု တစ္ေယာက္က ၾကံစည္ေျပာဆို လုပ္ကိုင္ေနတာကို သိပါလွ်က္ “ကုန္းတိုက္ရာ ေရာက္မွာစိုးလို႔” အေၾကာင္းျပျပီး မေျပာဘဲထားတာ မ်ဳိးေပါ့။
(၁၆) ကိုယ့္ဒကာကို သူ႕ဒကာျဖစ္သြားမွာ စိုးရိမ္ျခင္း ဆိုတဲ့ “ကုလမစၧရိယ” က ကိုယ့္ဒကာကို ညႇာတာ သနားျခင္း အားနာျခင္းဆိုတဲ့့ “ကုလာႏုဒယတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၁၇) ကိုယ့္ေက်ာင္း သူမ်ားမလာေစလိုျခင္း၊ ေက်ာင္း ဝန္တိုျခင္း ဆိုတဲ့ “အာဝါသမစၧရိယ”က ေက်ာင္းေရရွည္ တည္တံ့ေစလိုျခင္း၊ ေက်ာင္း မပ်က္စီးေစလိုျခင္း ဆိုတဲ့ “အာဝါသစိရတရကာမတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၁၈) တရားဓမၼနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို ဝန္တိုျခင္းဆိုတဲ့ “ဓမၼမစၧရိယ”က တရားဓမၼနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ဆိုတဲ့ “ဓမၼပဋိဗႏၶပရိဟရဏတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၁၉) အက်ဳိးမဲ့စကားေတြကို အခ်ိန္ျဖဳန္း ေျပာဆိုရ တာကို ေပ်ာ္ေမြ႕ျခင္းဆိုတဲ့ “ဘႆာရာမတာ” က တရားစကား ေျပာၾကားေနရတာကို ေပ်ာ္ေမြ႕ျခင္း ဆိုတဲ့ “ဓမၼေဒသနာဘိရတိ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၂၀) အေပါင္း အေဖာ္နဲ႔ေမြ႔ေလ်ာ္ျ့ခင္း ဆိုတဲ့ “သဂၤဏိကာရာမတာ”က တပည့္အေပါင္းကို ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္းဆိုတဲ့ “ဂဏာႏုဂၢဟကရဏတာ”
ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၂၁) အမႈကိစၥအမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္းဆိုတဲ့ “ကမၼာရာမတာ” က ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမွာ ေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္း ဆိုတဲ့ “ပုညကမၼတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကိုလွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၂၂) ေဒါသနဲ႔ ရြံရွာစက္ဆုပ္ျခင္းဆိုတဲ့ “ဗ်ာပါဒ” က ဘာဝနာကမၼ႒ာန္းနဲ႔ ရြံရွာစက္ဆုပ္ျခင္း ဆိုတဲ့ “ပဋိကူလသညတာ”ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၂၃) ကာမဂုဏ္ အာရံုအေပၚ ႏွစ္သက္ျခင္းဆိုတဲ့ “ကာမစၧႏၵ” က ဘာဝနာ ကမၼ႒ာန္းေၾကာင့္ မရြံရွာ မစက္ဆုပ္ျခင္းဆိုတဲ့ “အပၸဋိကူလသညတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၂၄) အိပ္ငိုက္ျခင္း ပ်င္းရိျခင္းဆိုတဲ့ “ထိနမိဒၶ”က စိတ္တည္ျငိမ္ျခင္း ေဘးအာရံုေတြ မသိေတာ့ျခင္း ဆိုတဲ့ “သမာဓိ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၂၅) စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ျပီး ဟိုလုပ္ဒီလုပ္ ေလွ်ာက္လုပ္ျခင္း ဆိုတဲ့ “ ဥဒၶစၥ” က ၾကိဳးစားအားထုတ္ျခင္း “ဝီရိယ” ေယာင္ ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၂၆) အပ္, မအပ္ စိတ္ပူပန္ျခင္းဆိုတဲ့ “ကုကၠဳစၥ”က
ဝိနည္း အထူးေလးစားျခင္း ဆိုတဲ့ “သိကၡာကာမတာ ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၂၇) ယံုမွားသံသယ ျဖစ္ျခင္းဆိုတဲ့ ဝိစိကိစၧာ”က ဟိုဘက္ ဒီဘက္ ႏွစ္ဘက္မွ်ေအာင္ စူးစမ္းဆင္ျခင္း ဆိုတဲ့ “ဥဘယပကၡသႏၲီရဏတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၂၈) အေကာင္း -အေကာင္းမွန္းမသိ ၊အဆိုး အဆိုးမွန္း-မသိ တဲ့“ သေမၼာဟ”က အေကာင္းအဆိုး အားလံုးကို မတုန္မလႈပ္ လ်စ္လွ်ဴရႈ႕တဲ့ “ဣ႒ာနိ႒သမုေပကၡနာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၂၉) အယူအဆ မွားယြင္းျခင္းဆိုတဲ့ “ မိစာၦဒိ႒ိ”က စူးစမ္းဆင္ျခင္ျခင္း အေၾကာင္း ဟုတ္မဟုတ္ ေလ့လာျခင္း ဆိုတဲ့ “ဝီမံသာ ေဟတုပရိဂၢဟ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၃၀) သတၱဝါေတြအေပၚ သနားဂရုဏာ မရိွျခင္း ဆိုတဲ့ “အဒယာပႏၷတာ”က သတၱဝါေတြအေပၚ တပ္မက္မႈ ကင္းျခင္းဆိုတဲ့ “ဝိရတၱတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၃၁) ကာမဂုဏ္ ခ်မ္းသာေတြအေပၚ ျငိကပ္စြာ ခံစားျခင္းဆိုတဲ့ “ကာမသုခလႅိကာတႏုေယာေဂ” က ရဟန္းေတြကို ဘုရားရွင္ခြင့္ျပဳတဲ့ ပစၥည္း သံုးေဆာင္ျခင္း ဆိုတဲ့ “အႏုညာတပဋိေသဝနာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၃၂) ဆရာ သမားေတြရဲ႕အဆံုးအမကို တရိုတေသ မခံယူျခင္းဆိုတဲ့ အပဒကၡိဏဂၢါဟိတာ က ကိုယ့္ကိုယ္ကို အၾကီးအမွဴးထား အားကိုးျခင္းဆိုတဲ့ “အတၱာဓိပေတ ယ်တာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၃၃) တရားက်င့္ဖက္ သီတင္း သံုးေဖာ္ေတြအေပၚ မရိုမေသ မေလးစားျခင္းဆိုတဲ့ “သျဗဟၼစာရီအဂါရဝ”က တရားေတာ္ကို ရိုေသးေလးစားျခင္းဆိုတဲ့ “ဓမၼဓိပေတယ်တာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၃၄) မိမိကိုယ္ေရာ တရားေတာ္ကိုပါ ဖ်က္ဆီးျခင္းဆိုတဲ့ “အတၱဓမၼပရိဗၻဝ”က ေလာကကို အေလးအျမတ္ျပဳျခင္း ဆိုတဲ့ “ေလာကာဓိပေတယ်တာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၃၅)မိတ္ေဆြ အေပါင္း ဧည့္သည္အေပါင္းနဲ႔ ဝမ္းေျမာက္ ဝမ္းသာ မေျပာဆိုနိဳင္ျခင္းဆိုတဲ့ “အသေမၼာဒန သီလတာ”က ႏိႈင္းႏိႈင္းခ်င့္ခ်င့္ ေျပာဆိုျခင္းဆိုတဲ့ “မိတဘာဏိတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္ တတ္ပါတယ္။
(၃၆) လွည့္ပတ္ျခင္း ေကာက္က်စ္ျခင္းဆိုတဲ့ “မာယာ သာေဌယ်” က ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ေျပာဆိုနိဳင္ျခင္း ဆိုတဲ့ “သေမၼာဒနသီလတာ” ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။
(၃၇) မစူးစမ္း မဆင္ျခင္ျခင္းဆိုတဲ့ “အပရိကၡဏတာ” က သဒၶါတရား အားၾကီးျခင္းဆိုတဲ့ “သဒၶါလုတာ”
ေယာင္ေဆာင္ျပီး စိတ္ကို လွည့္ပတ္တတ္ပါတယ္။